Cách đọc cấp độ nhớt chuẩn để chọn dầu đúng cho xe

Nhiều chủ xe thường phân vân khi thợ kỹ thuật hỏi nên thay dầu 0W-20 hay 5W-30 trong quá trình bảo dưỡng. Việc chọn sai loại nhớt có thể khiến động cơ bị nóng, vận hành nặng nề và tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn. 

Bài viết này Cố vấn dịch vụ Nguyễn Văn Huân của Honda Ôtô Phúc Thọ sẽ giải thích sự khác biệt giữa hai chỉ số để bạn lựa chọn được loại dầu phù hợp nhất cho xe.

Cấp độ nhớt là gì và vì sao nó quan trọng với động cơ

Cấp độ nhớt (Viscosity) hiểu đơn giản là chỉ số thể hiện độ đặc hoặc loãng của dầu nhớt, hay nói cách khác là khả năng kháng lại sự chảy của chất lỏng. Hãy tưởng tượng lớp dầu nhớt như một “tấm khiên” hoặc lớp màng mỏng nằm giữa các chi tiết kim loại đang chuyển động.

• Nếu dầu quá loãng: Lớp màng quá mỏng, không đủ để tách biệt các bề mặt kim loại khi máy nóng, gây mài mòn nhanh.
• Nếu dầu quá đặc: Bơm dầu hoạt động vất vả, dầu chậm đi đến các chi tiết khi khởi động lạnh, gây nặng máy và hao nhiên liệu.

Cách đọc ký hiệu SAE: 0W-20, 5W-30, 10W-40 nghĩa là gì

Hai con số và chữ cái W trên chai nhớt không phải để trang trí. Mục này giúp bạn đọc hiểu chính xác: chỉ số khi lạnh, chỉ số khi nóng và cách nhận biết nhanh loại dầu phù hợp.

Hệ thống phân loại SAE (Society of Automotive Engineers) thường có dạng XW-XX.

• W (Winter): Tượng trưng cho mùa đông hay tính chất của dầu khi nhiệt độ thấp.
• Số đứng trước W: Liên quan đến khả năng khởi động lạnh.
• Số đứng sau W: Liên quan đến độ đặc của dầu khi động cơ làm việc ở nhiệt độ cao (thường là 100°C).

Ví dụ: So sánh 0W-20 và 5W-30, loại 0W-20 sẽ loãng hơn và dễ khởi động hơn vào buổi sáng mùa đông, đồng thời lớp màng dầu khi máy nóng cũng mỏng hơn so với 5W-30.

Chữ W là gì và số trước W nói lên điều gì

Chữ W biểu thị khả năng luân chuyển của dầu khi trời lạnh. Số đứng trước W càng nhỏ (0, 5, 10…), dầu càng loãng ở nhiệt độ thấp, giúp bơm dầu đẩy đi nhanh chóng ngay khi đề nổ.

Thực tế cho thấy, phần lớn sự mài mòn động cơ xảy ra ngay tại thời điểm khởi động (Start-up).

• Nếu bạn sống ở vùng lạnh hoặc muốn xe đề nổ nhẹ nhàng vào buổi sáng: Ưu tiên số trước W nhỏ (ví dụ 0W hoặc 5W).
• Dầu có chỉ số này thấp giúp bôi trơn tức thì, bảo vệ các chi tiết như cam, cò, xupap ngay những giây đầu tiên.

Số sau W nói lên điều gì khi động cơ nóng

Số đứng sau W (20, 30, 40, 50…) thể hiện độ nhớt (độ dày màng dầu) khi động cơ đã nóng lên và hoạt động ổn định. Số càng lớn thì màng dầu càng dày và chịu nhiệt tốt hơn, nhưng cũng tạo ra lực cản lớn hơn.

• Lưu ý quan trọng: Không phải cứ dầu đặc (số lớn) là bảo vệ tốt.
• Xe đời mới có khe hở chi tiết máy rất khít thường dùng xW-20 hoặc xW-30 để tiết kiệm nhiên liệu và bôi trơn nhanh.
• Xe chạy tải nặng, leo đèo dốc liên tục hoặc xe đời cũ có thể cần xW-40 để duy trì màng dầu ổn định dưới áp lực cao.

Dầu đơn cấp và dầu đa cấp khác nhau ở đâu

Nhiều người nghe thuật ngữ “nhớt đa cấp” nhưng chưa thực sự hiểu. Mục này sẽ phân biệt dầu đơn cấp và đa cấp, đồng thời giải thích vì sao hầu hết xe hơi hiện đại đều sử dụng dầu đa cấp.

• Dầu đơn cấp (Ví dụ: SAE 40, SAE 50): Chỉ có một độ nhớt cố định. Loại này rất bất tiện vì đặc quánh khi trời lạnh (khó nổ máy) và quá loãng khi trời nóng. Hiện nay rất ít dùng cho xe con.
• Dầu đa cấp (Ví dụ: 0W-20, 5W-30): Được pha chế với phụ gia cải thiện chỉ số độ nhớt polymer. Các chuỗi phân tử này co lại khi lạnh (giúp dầu lỏng, dễ bơm) và giãn ra khi nóng (giúp dầu đặc lại, duy trì màng bảo vệ). Đây là lựa chọn tối ưu cho mọi điều kiện thời tiết.

Chọn cấp độ nhớt theo khuyến cáo hãng quy tắc ưu tiên số một

Nếu bạn chỉ cần nhớ một nguyên tắc duy nhất, hãy nhớ: Luôn ưu tiên khuyến cáo của nhà sản xuất (OEM). Mục này hướng dẫn bạn tìm thông tin chuẩn xác thay vì chọn theo cảm tính hay lời đồn.

Việc tự ý thay đổi cấp độ nhớt (ví dụ hãng khuyên 0W-20 nhưng bạn đổ 10W-40) có thể làm giảm hiệu suất động cơ và tăng tiêu hao nhiên liệu.

Khi nào có thể chọn khác khuyến cáo

Trong một số trường hợp đặc biệt như khí hậu cực đoan, xe thường xuyên chở quá tải hoặc động cơ đã quá cũ (hở bạc), bạn mới nên cân nhắc thay đổi cấp độ nhớt, nhưng cần sự tư vấn kỹ lưỡng.

• Thay đổi phải có lý do kỹ thuật: Không nghe “truyền miệng” rằng dầu đặc chạy êm hơn. Dầu quá đặc trên xe mới sẽ làm máy bị nặng, ì ạch.
• Lời khuyên: Hãy ghi lại nhật ký bảo dưỡng, theo dõi mức tiêu hao dầu, tiếng gõ động cơ và nhiệt độ nước làm mát trước khi quyết định đổi loại dầu khác với khuyến cáo (thường là tăng lên 1 cấp độ đặc, ví dụ từ W30 lên W40).

Chọn cấp độ nhớt theo điều kiện chạy xe

Không phải ai cũng có thói quen lái xe giống nhau. Việc đi phố tắc đường, chạy đường cao tốc hay thường xuyên chở nặng đều ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệt độ và tốc độ lão hóa của dầu nhớt.

• Chạy phố (Stop-and-Go): Xe dừng, nổ máy chờ liên tục khiến nhiệt tích tụ cao, dầu nhanh xuống cấp. Cần loại dầu loãng, giải nhiệt tốt và độ bền oxi hóa cao (thường là dầu tổng hợp toàn phần).
• Đường trường: Tốc độ ổn định, gió làm mát tốt. Dầu chịu tải đều đặn, chu kỳ thay có thể dài hơn chạy phố.
• Tải nặng/Leo đèo: Động cơ làm việc ở tua máy cao, nhiệt lượng rất lớn. Cần màng dầu bền bỉ để không bị phá vỡ cấu trúc (cắt mạch polymer) dưới áp lực.

6 Hậu quả thường gặp khi dùng sai cấp độ nhớt

Đổ sai cấp độ nhớt không làm hỏng máy ngay lập tức, nhưng về lâu dài sẽ gây ra: khó nổ, hao xăng, nóng máy, đóng cặn bùn và mài mòn chi tiết. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết sớm.

• Khó nổ máy: Dầu quá đặc vào mùa đông làm củ đề quay nặng nề.
• Máy ì, nặng: Cảm giác xe không “bốc”, chân ga nặng do lực cản của dầu quá lớn.
• Hao nhiên liệu: Động cơ tốn nhiều công hơn để thắng lực cản của dầu đặc.
• Tiếng gõ động cơ: Dầu quá loãng không lấp đầy khe hở, gây tiếng kêu lách cách.
• Nóng máy: Dầu không luân chuyển đủ nhanh để giải nhiệt.
• Hao hụt dầu: Dầu quá loãng dễ bị lọt qua xéc-măng vào buồng đốt và bị tiêu hao.

Phân biệt cấp độ nhớt với API/ACEA/ILSAC

Nhiều người nghĩ chỉ cần chọn đúng 5W-30 là đủ, nhưng thực tế còn cần quan tâm đến phẩm cấp chất lượng như API, ACEA hay ILSAC. Mục này giúp bạn chọn đúng “combo” hoàn hảo.

• Cấp độ nhớt (SAE): Trả lời câu hỏi “Dầu đặc hay loãng?”.
• Cấp chất lượng (API/ACEA): Trả lời câu hỏi “Dầu tốt hay xấu? Nhiều phụ gia bảo vệ hay ít?”.
  • Ví dụ: API SP là chuẩn mới nhất hiện nay cho máy xăng, bảo vệ chống mài mòn xích cam và hiện tượng đánh lửa sớm (LSPI) tốt hơn chuẩn cũ API SN hay SM.
• Gợi ý: Khi mua dầu, hãy kiểm tra cả hai: Đúng SAE (độ nhớt) theo xe + Chuẩn API/ILSAC càng mới càng tốt.

Bảng gợi ý nhanh chọn 0W-20, 5W-30, 10W-40 trong tình huống nào

Nếu bạn cần một câu trả lời nhanh chóng để định hướng, bảng dưới đây sẽ gợi ý lựa chọn dựa trên tình trạng xe và thói quen sử dụng. Tuy nhiên, hãy nhớ khuyến cáo của hãng vẫn là ưu tiên số 1.

Xử lý theo từng tình huống bạn nên làm gì ngay lúc này

Bạn đang đứng trước quyết định mua dầu, chuẩn bị đi bảo dưỡng hay lo lắng vì lỡ đổ sai loại? Dưới đây là những hành động cụ thể phù hợp cho từng trường hợp của bạn.

Bạn chuẩn bị thay dầu nhưng không biết chọn loại nào

Nếu sắp đến kỳ bảo dưỡng, hãy mở hộc đồ tìm cuốn Sách Hướng Dẫn Sử Dụng. Tra cứu mục “Bảo dưỡng” để tìm chỉ số SAE và dung tích nhớt chuẩn.

• Hành động: Chụp ảnh lại thông số đó hoặc số VIN xe. Khi đến gara, yêu cầu thay đúng loại. Đừng ngần ngại hỏi kỹ thuật viên: “Xe này hãng khuyến cáo dùng nhớt gì?”.

Bạn lỡ đổ sai cấp độ nhớt

Nếu lỡ đổ nhầm (ví dụ xe dùng 0W-20 mà đổ 20W-50), đừng quá hoảng loạn nhưng cũng đừng chủ quan chạy cố.

• Hành động: Lắng nghe tiếng máy và cảm giác chân ga. Nếu thấy máy ì, gào to hoặc nhiệt độ nước làm mát tăng cao hơn bình thường, hãy quay lại xưởng để thay lại đúng loại nhớt càng sớm càng tốt. Chi phí thay dầu rẻ hơn rất nhiều so với chi phí đại tu máy.

Xe cũ hao dầu, bạn định dùng dầu “đặc hơn”

Xe cũ bị “ăn nhớt” khiến nhiều chủ xe muốn chuyển sang dầu đặc (20W-50) để bịt kín khe hở. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế.

• Hành động: Kiểm tra rò rỉ ở các phớt, gioăng quy lát hoặc xéc-măng trước. Nếu máy chưa quá tã, chỉ nên tăng nhẹ cấp nhớt (ví dụ từ 30 lên 40). Việc dùng dầu quá đặc có thể khiến bơm dầu bị quá tải và gây hại ngược lại cho các chi tiết khác.

Câu hỏi thường gặp về cấp độ nhớt?

Dưới đây là giải đáp nhanh cho những thắc mắc phổ biến nhất mà các chủ xe thường gặp phải khi lựa chọn dầu nhớt.

Dùng dầu 0W-20 có làm mỏng máy, hại xe không?

Không. Với các dòng xe đời mới (như Honda City, CR-V, Civic…), động cơ được gia công chính xác cao, dầu 0W-20 đảm bảo bôi trơn nhanh nhất và tiết kiệm nhiên liệu nhất theo thiết kế của hãng.

Xe đang dùng 0W-20 có thể nâng lên 5W-30 không?

Có thể được, nếu bạn vận hành ở điều kiện khắc nghiệt hoặc xe đã cũ (Odo cao). Tuy nhiên, mức tiêu hao nhiên liệu có thể tăng nhẹ.

Dầu tổng hợp và bán tổng hợp liên quan gì đến cấp độ nhớt?

Cấp độ nhớt (SAE) chỉ nói về độ đặc loãng. Dầu tổng hợp (Synthetic) nói về công nghệ gốc dầu. Dầu tổng hợp thường bền hơn, giữ cấp độ nhớt ổn định hơn dầu khoáng hay bán tổng hợp.

Khi nào nên rút ngắn chu kỳ thay dầu?

Khi bạn thường xuyên chạy quãng ngắn (dưới 10km/lần), chạy tắc đường liên tục (Hà Nội, TP.HCM), chở nặng hoặc môi trường nhiều bụi bẩn.

Nếu bạn cần tư vấn chính xác loại dầu nhớt chính hãng phù hợp nhất cho các dòng xe Honda hoặc muốn đặt lịch bảo dưỡng uy tín, hãy liên hệ ngay:

👉 Honda Ôtô Hà Nội – Phúc Thọ

📞 Hotline: 084.323.6666

📍 Địa chỉ: Thôn 3, Xã Phúc Thọ, Thành Phố Hà Nội

Đinh Thuỳ

Với kinh nghiệm dày dặn, tôi tự tin mang đến cho khách hàng những thông tin chính xác và hữu ích về các dòng xe Honda, từ những mẫu xe sedan tiết kiệm nhiên liệu như City, Civic đến những mẫu SUV mạnh mẽ như CR-V, HR-V.